24 oktober 2007

IMSLP (verdere ontwikkelingen)

Ik vind het volgen van de IMSLP-zaak zo de moeite waard, omdat daarin de principiële vraag aan de orde is hoever auteursrecht (of in het algemeen IE-rechten) geldt (gelden) over het internet. Universal Editions zegt: "de strengste wet die ergens ter wereld geldt, geldt over het internet". Maar IMSLP zegt: "de wet van het land waar de server staat geldt voor de betreffende website". De stellingen zijn duidelijk, nu even kijken waar de redelijkheid ligt.

Op het forum van IMSLP gaat de discussie onverminderd door. Een interessante, zeer recente, ontwikkeling is, dat Universal Editions (UE) nu deelneemt aan de discussie! Niet via hun advocaat (die eerder dreigbrieven aan IMSLP heeft geschreven), maar mensen uit de organisatie.

Ze zijn bij UE blijkbaar erg geschrokken van wat ze teweeg hebben gebracht. De hele muziekwereld valt nu over UE heen. En het zou me niet verbazen wanneer de ondoordachte zet van het (voorlopig?) om zeep helpen van IMSLP ten koste zal gaan van de business van UE. UE zegt nu (poeslief) dat het nooit hun bedoeling was om IMSLP uit de lucht te halen, maar ze zeggen niet (duidelijk) wat ze dan wel wilden. Althans ze noemen geen werkbare alternatieven.

UE beweert dat het de auteursrechten van de zielige nabestaanden van componisten als Bela Bartok in Oostenrijk moet beschermen. Maar dat doen ze door de commercieel interessante werken uit te geven en de minder lucratieve werken in hun kluizen op te bergen. Niet erg overtuigend dus. Daarentegen is een van de doelstellingen van IMSLP het toegankelijk maken van alle muziek (die vrij van auteursrechten is) via het internet. Commercieel aantrekkelijk of niet.

De heren van UE beweren verder dat zij nu eenmaal de Oostenrijkse auteursrechten moeten beschermen. Maar de manier waarop ze dat willen doen komt erop neer dat de strengste auteurswet ter wereld voor het hele internet zou moeten gelden. (Dit even afgezien van de onzinnige maatregel die ze voorstellen om internetgebruikers te filteren aan de hand van IP adressen. Dat is vanzelfsprekend onuitvoerbaar.)

Op het forum van IMSLP wordt nu onder meer als tegenargument gebruikt dat onder de taliban alle muziek in Afghanistan verboden was. Moeten dan, omdat je vanuit Afghanistan ook op het internet kunt komen, alle sites die met muziek te maken hebben (en daar hoort natuurlijk ook de site van Universal Editions bij!) verboden worden? Ik hoop het niet. Het kan toch niet zo zijn dat de strengste wet ter wereld op een bepaalde gebied over het hele internet moet gelden voor dat gebied?

De server van IMSLP staat in Canada. Bij alle bladmuziek waarop in Canada geen, maar elders nog wel auteursrechten bestaan, staat (stond) een waarschuwing. Net zoals die op de site van Gutenberg voor literatuur staat. Dat moet toch genoeg zijn? Wanneer een Oostenrijker in Canada bladmuziek koopt die daar vrij van auteursrecht is, maar in Oostenrijk nog niet, en hij neemt die mee naar huis, dan worden er toch geen auteursrechten geschonden? Maar wat is er dan anders aan wanneer die zelfde Oostenrijker in Canada bladmuziek binnenhaalt op zijn computer?

Het ziet ernaar uit dat Universal Editions het onderspit gaat delven. Want een steeds groter deel van de muziekminnende wereld gaat zich in de discussie mengen en kiest partij tegen UE. Een boycot van UE binnen die wereld lijkt mij al niet meer ondenkbaar. UE zou de zaak daarom beter nu kunnen oplossen door haar excuses openlijk aan te bieden en aan IMSLP een leuk bedrag te doneren om verder te gaan. Dat lijkt langzamerhand de beste oplossing voor beide partijen.

22 oktober 2007

IMSLP uit de lucht (vervolg)

IMSLP kan nog wel wat extra steun gebruiken. En op hoe meer plaatsen op het internet, hoe beter. Wanneer u de brief die United Editions heeft geschreven bekijkt (dit is de link), kunt u zien hoe moeilijk, het is om de handschoen op te nemen tegen zo'n gigant, als het al mogelijk is.

Ze noemen een 'selectie' van componisten, waarvan ze van mening zijn dat ze de belangen behartigen, meer dan 50 jaar na hun overlijden. Ze suggereren daarmee dat er iets van de, in veel gevallen niet meer bestaande, auteursrechten terecht komt bij de nabestaanden, maar daar gaat het ze natuurlijk helemaal niet om. Het zijn geen filantropische instellingen.

Stel dat IMSLP de genoemde muziek verwijderd had, dan waren ze weer met een nieuwe selectie gekomen. Je kunt daar niet tegen op. Ze zijn pas tevreden wanneer je alles weghaalt. Want juist aan de muziek waar geen auteursrecht meer op rust (het leeuwendeel) verdienen ze geld.

Trucs om alsnog auteursrechten te innen voor bladmuziek die daar vrij van is zijn onder meer het plaatsen van een paar vingerzettinkjes. Dan wordt daar weer auteursrecht op geclaimd. Of ze gebruiken een iets afwijkende druk, waarvan ze dan stellen dat die auteursrechtelijk beschermd is.

Als particulier of als vrijwilligersorganisatie kun je een juridische strijd over dergelijke futiliteiten nooit winnen. Door het gebruik van vertragingstechnieken en alle beroepsmogelijkheden lopen de kosten van de procedures steeds verder op.

United Editions heeft zich van zijn lelijkste kant laten zien en ik zal dan ook geen producten van dit bedrijf afnemen. De jongeman die IMSLP heeft opgezet is (terecht) afgeschrikt door de hoge kosten van juridische procedures,. Maar daarmee is het punt waar het om gaat nog niet uitgevochten.

Kun je inderdaad auteursrechtelijke bescherming claimen voor materiaal dat in het land (Canada) waar de server van IMSLP staat niet meer bescherm is door auteursrechten? IMSLP had nota bene op alle pagina's waar elders nog auteursrechten bestonden een waarschuwing geplaatst!

Ik denk dat deze situatie te vergelijken is met die van Gutenberg. U weet wel, de organisatie die literatuur die vrij is van auteursrechten op het internet plaatst. Gutenberg plaatst literatuur die in de VS en Europa, waar ze servers heeft staan, nog beschermd is op haar Australische server (als daar geen auteursrecht meer bestaat). Daar heeft nog geen uitgever van boeken tegen geprotesteerd.

Het is te hopen, zoals ik in mijn vorige bericht al zei, dat er iemand is die het juridisch tegen UE wil opnemen. Een organisatie dus, met genoeg geld om een gelijkwaardige procespartij te kunnen zijn.

20 oktober 2007

IMSLP uit de lucht

Ik heb eerder de site van IMSLP in dit blog genoemd. IMSLP is (of sinds vandaag was) een zeer grote site waar bladmuziek, waar naar de overtuiging van de beheerder van de site geen auteursrecht meer op rustte, gedownload kon worden.

De site is sinds vandaag uit de lucht. Een grote muziek-uitgever (Universal Editions; hierna ook UE) heeft de student die de site onderhield door een advocaat een dreigbrief laten schrijven dat hij ook muziek gepubliceerd had waar nog auteursrecht op rustte, dat in handen was van UE.

De student heeft natuurlijk geen geld om tegen een grote uitgever te gaan procederen, en omdat de brief niet specifiek genoeg was om precies na te gaan welke muziek eventueel verwijderd zou moeten worden heeft hij de hele site maar gesloten. Doodzonde.

Universal Editions (zie de website) is een bedrijf dat (onder meer) bladmuziek verkoopt. Aan de prijzen kan ik niet zien waar nog wel, en waar geen auteursrecht meer op rust. En dat is nu precies mijn bezwaar tegen veel uitgevers van bladmuziek. Het gaat naar mijn mening niet aan om bladmuziek tegen dezelfde hoge prijzen te verkopen, of daar nu auteursrecht op rust of niet.

Het is dus te hopen dat iemand bereid is het werk van IMSLP voort te zetten. Maar gezien de toon die UE in zijn brief gebruikt (zie het forum van IMSLP voor de tekst) zal er wel iemand met lef en met geld voor nodig zijn.

14 oktober 2007

Toetsen van de piano


Zoals u weet (wanneer u ten minste een piano bezit) wordt er veel stof verzameld op en tussen de toetsen van een piano. Dat gebeurt in ieder geval wanneer u de klep open laat staan, maar de praktijk leert dat de meeste mensen dat doen. Dat staat ook veel leuker.

Ik ben onlangs eens naar de pianohandel gegaan om te vragen of ze daar zo'n handig 'lopertje' verkopen dat je op de toetsen kunt leggen. Grijnzend zei de handelaar dat hij die niet verkocht, maar dat ik er natuurlijk wel een zou krijgen wanneer ik een nieuwe piano zou kopen.

Aangezien dat bij mij in de verste verte niet aan de orde is, ben ik er eens over gaan denken of er zelf niets te maken viel. Meestal zijn die 'lopertjes' die je bij een nieuwe piano krijgt van vilt. Maar winkels waar ze een stuk vilt ter grootte van het toetsenbord van een piano verkopen zijn niet dik gezaaid. De fourniturenhandel is zelfs vrijwel geheel uit het straatbeeld verdwenen.

Ik heb de oplossing echter - bij toeval - toch gevonden. Hoe ik erop gekomen ben zal ik maar in het midden laten. Hier is de handleiding:

U gaat naar een van de filialen van Zeeman, en koopt daar voor € 1,29 een fleece sjaal. Die blijkt een formaat te hebben van 160 bij 30 cm (dat staat op het prijskaartje). Aangezien het toetsenbord van een piano (althans van de mijne) een afmeting heeft van 125 bij 15 cm, gaat u als volgt te werk: U vouwt de sjaal dubbel, en u knipt hem in de lengterichting door. U houdt dan twee stukken van 160 bij 15 cm over. Nu de lengte nog even netjes op maat knippen (ik wed dat die van u ook een toetsenbord heeft van 125 cm lang heeft) en klaar is Kees. Twee fraaie lopertjes voor de piano, samen voor € 1,29. Een op de piano en de andere als reserve, wanneer hij in de was is.

Of wanneer u ook een keyboard (of een elektronisch orgel, of een harmonium, of een elektrische piano) hebt knipt u het tweede lopertje op maat voor uw tweede toetsenbord.Veel knip-plezier!

13 oktober 2007

Openbare repetitie

Een paar dagen geleden heb ik een openbare repetitie van het Residentieorkest bijgewoond. De dirigent was Christopher Hogwood. Het was kennelijk de eerste repetitie van het betreffende stuk, want de dirigent onderbrak het orkest erg vaak. De orkestleden schreven aantekening na aantekening in hun partituren.

Het is een interessante ervaring om zo'n groot dirigent aan het werk te zien. Ik heb jaren geleden ook eens zo'n openbare repetitie van hetzelfde orkest bijgewoond onder een andere dirigent, maar daar werd het betreffende stuk gewoon zonder onderbrekingen gespeeld. De ene dirigent is kennelijk de andere niet.

Onwillekeurig moest ik terugdenken aan een tv uitzending van een 'masterclass' voor dirigente, gegeven door de zeer grote Herbert von Karajan. Eerst zag je een jonge dirigent die erg zijn best deed, maar het stuk (een fragment uit "Till Eulenspiegel" van Richard Strauss) klonk gewoon nogal rommelig.

De grote meester zei dat het heel verdienstelijk was, maar hij voegde eraan toe "Maar waarom doet u het niet zo?" Von Karajan zei verder niets tegen het orkest, nam plaats voor datzelfde orkest, dirigeerde hetzelfde fragment dat een paar minuten eerder zo rommelig geklonken had, en onder zijn leiding klonk het perfect. Wat is dat toch? Is het alleen maar charisma? Die jonge dirigent was tenslotte ook afgestudeerd met goede resultaten.

Sindsdien weet ik wat Toscanini bedoelde toen hij zei "Er bestaat geen slechte orkesten, alleen slechte dirigenten". Von Karajan had dit voor mij in die tv uitzending overtuigd aangetoond. Hoe is het toch mogelijk dat een orkest binnen een paar minuten van matig tot perfect speelt! En bij de volgende cursist van de 'masterclass' weer matig.

Maar goed, terug naar ons eigen Residentieorkest. Ik kan iedereen aanraden om eens zo'n openbare repetitie (het heet officieel een 'lunchconcert') bij te wonen. Ze worden eens in de maand gehouden. U zult dan zien dat een (goede) dirigent dingen hoort die wij als middelmatig muzikaal geschoolden helemaal niet horen! En u zult dan ook zien dat een orkest door een goede dirigent tot grotere hoogten te brengen is.

08 oktober 2007

Bourne

Niet zo lang geleden kwam de derde film over Jason Bourne in de Nederlandse bioscopen. Ik vind die films - hoewel spannend en goed gemaakt - nogal verwarrend en ben daarom de (gelijknamige) boeken waarop ze gebaseerd zijn gaan lezen. Het zijn drie boeken van Robert Ludlum, en na ruim de helft van het eerste boek verslonden te hebben moet ik zeggen dat de films nauwelijks meer dan de titel met de films gemeen hebben.

Ik kan to nogtoe alleen maar spreken over "The Bourne Identity", maar omdat ik gelezen heb dat de boeken in de tweede en derde film nog minder gevolgd worden dan in de eerste, zal dit zeker gelden voor alle drie de films.

En dat is jammer, want de boeken zijn minstens even spannend, maar geven de lezer met een zekere regelmaat wat extra informatie (die Bourne nog niet heeft), waardoor het verhaal duidelijker wordt en waardoor een nieuwe spanning ontstaat. Bourne weet niet wat er aan de hand is, maar de lezer wel een beetje. Je ziet de held dus verkeerde conclusies trekken en je zou hem daarvoor willen waarschuwen.

Ik vraag me bij dit soort ervaringen altijd af wat filmmakers er toe beweegt om zo sterk van het boek met dezelfde titel af te wijken. In dit geval kan het in ieder geval niet de onmogelijkheid zijn om het verhaal filmisch te volgen.

Waar de gemiddelde bioscoopbezoeker nu mee blijft zitten is een vrij verward verhaal, dat weliswaar spannend is, maar dat voor een groot deel onbegrijpelijk is en ongetwijfeld niet zo goed doordacht is als het boek, want het boek zit goed in elkaar.

Ik kan iedereen dus aanraden de boeken van Robert Ludlum over Jason Bourne te gaan lezen. Ik verzeker u dat het geen herhaling van de films zal zijn. Wat u wel tegenkomt in de boeken (en uit de films al kent) is dat de hoofdpersoon zijn geheugen kwijt is, dat hij in Zürich en in Parijs terecht komt en dat er langzamerhand flarden uit zijn verleden bij hem terug komen. Dat zijn zo'n beetje de overeenkomsten tussen film en boek.

En ja, de vrouwelijke hoofdpersoon komt ook in de boeken voor. Maar de wijze waarop ze elkaar leren kennen en de onderlinge relatie zijn wel heel anders dan in de film(s). Lezen dus, die boeken! En maar hopen dat er ooit eens iemand een aantal films of - beter - een (lange) tv serie naar deze boeken maakt, waarin het oorspronkelijke verhaal gevolgd wordt. Ludlum verdient dat.