17 februari 2013

Elpees digitaliseren

Ik heb vorig jaar (of misschien begon ik er wel in 2011 mee) een groot deel van mijn negatieven en dia's gedigitaliseerd. Dat project is wel zo ongeveer voltooid, voor zover ik nog interesse had in die foto's. Ik ben daarom nu begonnen aan een project dat ook al jarenlang op de agenda staat: het digitaliseren van mijn grammofoonplaten. Het is net zoiets als die foto's: bezint eer ge begint! Want dat is ook een gigantische klus!

Ik ben begonnen met een paar platen waarvoor ik op dat moment de grootste belangstelling had om er een digitale kopie van te krijgen. Maar als je zo kris-kras door je collectie gaat wordt het een chaos. Wat ik nu dus doe is mijn collectie (die netjes alfabetisch in de kast staat op uitvoerende (jazz) of componist (klassiek) gewoon helemaal doornemen en eens en voor al te beslissen welke elpees ik wil digitaliseren en in welke ik nu onvoldoende interesse heb. In twijfelgevallen doe ik ze wel, want later kom je er niet meer toe. Bovendien blijft er anders een aantal platen over die weer overal verspreid tussen de rest staan, waardoor de hele stapel nog een keer zou moeten doornemen.

Ik ben nu systematisch bezig met de jazz-collectie, alfabetisch op uitvoerenden, en ik ben nu bij de M. Ik schat dat ik (wat de jazz betreft) ongeveer op een derde tot de helft ben van wat ik wil doen. Maar de rest van 2013 geef ik aan dit project prioriteit. Want na de jazz volgen nog de klassieke platen en de "diversen". Maar langer dan een jaar hou je zoiets niet vol, dus dit jaar moet het af.

Hoe ga ik te werk? Ik heb nog een uitstekende platenspeler, dus dat is al heel wat. Maar die kun je niet op je computer aansluiten. Je hebt een voorversterker nodig (tenzij je een kant-en-klare platenspeler met usb-uitgang koopt, waarvan je overigens niet weet wat hij met je platen doet. (En je hebt weer een apparaat erbij in huis!). Wat zou het handig zijn als je de uitgang van ge goede oude platenspeler in een usb-ingang van je computer kon steken!

Tot mijn verbazing heb ik voor ongeveer EUR 25 een piepklein apparaatje gevonden waar je aan de ene kant je platenspeler insteekt (RCA-stekker plus aarde) en het snoer dat er aan de andere kant uit komt kun je in een usb-poort steken! Precies wat ik nodig had! Dat heb ik al een half jaar geleden gekocht, dus u kunt nagaan wat er allemaal eerst nog af moest. En nu is het al niet meer te koop bij de webwinkel waar ik het toen heb gekocht. Het heet iConnex. Daar moet u dus op googelen. Het heeft overigens niets met Apple te maken.

Het signaal dat je daarmee in je usb-poort krijgt kun je het best opnemen, en later bewerken, met Audacity (een programma dat bestaat voor alle serieuze besturingssystemen; zelfs voor Windows!). Het lukt mij daarmee helaas niet om tijdens de opname mee te luisteren, dus ik zet de opname in Audacity aan, zet kant 1 van de plaat op, en wanneer ik aan mijn scherm zie dat kant 1 is afgelopen, loop ik rustig naar de draaitafel, draai de plaat om en ga weer zitten. Ik neem dus twee kanten van een plaat achter elkaar op. Wat je teveel opneemt is er erg makkelijk weer uit te knippen. Je kunt rustig tijdens het opnemen iets anders gaan doen, maar zorg wel dat je computerscherm zichtbaar is.

Als de opname klaar is moet je hem (in de terminologie van  Audacity) exporteren. Dat duurt voor twee kanten van een plaat 10-15 minuten. Weer een hoofdstukje lezen dus. Je kunt nog een plaat opnemen, of gelijk gaan knippen en plakken. Dat is erg simpel, alleen duurt het vrij lang.

Je knipt aan het begin van de opname het lege stukje eraf, gaat naar het einde van het eerste nummer (makkelijk op het oog te vinden) en zet daar je cursor neer. Je selecteert nu het stuk van het begin tot de cursorpositie, versterkt dat geselecteerde deel tot er net geen overbelasting optreedt (de standaard instelling bij "versterken"; dat zit onder "effecten") en exporteert vervolgens de selectie. Dat versterken doe ik omdat het geluidsniveau van de diverse platen erg verschilt, en je dus voor elke MP3 die je maakt later je versterker op een andere stand zou moeten zetten. Voordat je definitief opslaat kun je de MP3-tags in orde maken.

Een nummer van 3 minuten (nogal standaard vroeger) opslaan duurt ongeveer een minuut. Het werk dat je nog moet doen na het maken van de opname bestaat dus voornamelijk uit wachten. Ik sla alles als het klaar is op een externe usb-disk op, die ik op mijn versterker kan aansluiten. Je kunt van de MP's natuurlijk ook cd's maken. Maar maak voorla een reserve kopie! Als je dit werk een tijdje doet besef je wat een ramp het zou zijn als alles verloren zou gaan door een disk die het begeeft!

Klaar! Weer een plaat af. Nu nog maar 99 te doen (om eens een getal te noemen). Ik trek dit hele jaar voor het project uit. Het leuke is wel dat je allerlei platen herontdekt en dat er een wereld van herinneringen voor je open gaat, want ik heb de meeste van die platen al in  tientallen jaren niet meer gehoord. De kwaliteit van de MP3-opnames is ronduit goed, eigenlijk uitstekend, als de plaat niet vol krassen zit. En dat zitten ze bij mij niet.