13 oktober 2007

Openbare repetitie

Een paar dagen geleden heb ik een openbare repetitie van het Residentieorkest bijgewoond. De dirigent was Christopher Hogwood. Het was kennelijk de eerste repetitie van het betreffende stuk, want de dirigent onderbrak het orkest erg vaak. De orkestleden schreven aantekening na aantekening in hun partituren.

Het is een interessante ervaring om zo'n groot dirigent aan het werk te zien. Ik heb jaren geleden ook eens zo'n openbare repetitie van hetzelfde orkest bijgewoond onder een andere dirigent, maar daar werd het betreffende stuk gewoon zonder onderbrekingen gespeeld. De ene dirigent is kennelijk de andere niet.

Onwillekeurig moest ik terugdenken aan een tv uitzending van een 'masterclass' voor dirigente, gegeven door de zeer grote Herbert von Karajan. Eerst zag je een jonge dirigent die erg zijn best deed, maar het stuk (een fragment uit "Till Eulenspiegel" van Richard Strauss) klonk gewoon nogal rommelig.

De grote meester zei dat het heel verdienstelijk was, maar hij voegde eraan toe "Maar waarom doet u het niet zo?" Von Karajan zei verder niets tegen het orkest, nam plaats voor datzelfde orkest, dirigeerde hetzelfde fragment dat een paar minuten eerder zo rommelig geklonken had, en onder zijn leiding klonk het perfect. Wat is dat toch? Is het alleen maar charisma? Die jonge dirigent was tenslotte ook afgestudeerd met goede resultaten.

Sindsdien weet ik wat Toscanini bedoelde toen hij zei "Er bestaat geen slechte orkesten, alleen slechte dirigenten". Von Karajan had dit voor mij in die tv uitzending overtuigd aangetoond. Hoe is het toch mogelijk dat een orkest binnen een paar minuten van matig tot perfect speelt! En bij de volgende cursist van de 'masterclass' weer matig.

Maar goed, terug naar ons eigen Residentieorkest. Ik kan iedereen aanraden om eens zo'n openbare repetitie (het heet officieel een 'lunchconcert') bij te wonen. Ze worden eens in de maand gehouden. U zult dan zien dat een (goede) dirigent dingen hoort die wij als middelmatig muzikaal geschoolden helemaal niet horen! En u zult dan ook zien dat een orkest door een goede dirigent tot grotere hoogten te brengen is.

Geen opmerkingen: